Marne 53

Historie: De Marnedienst is ontstaan in 1938 door het samengaan van drie kleine Busbedrijven, te weten Nienhuis en Jager te Zoutkamp, Van Dijk en Flikkema te Pieterburen en Van der Veen en Blijham te Hornhuizen. Zij namen na vele besprekingen het personenvervoer op de slecht renderende spoorlijn Zoutkamp-Winsum over van de Groninger Locaal Spoorweg Maatschappij. De overige busdiensten van deze drie ondernemers werden in het jaar 1939 in hun lijnennet geintergreerd. In 1939 trad ook de VADO te Uithuizen toe. Het vervoersgebied van de Marnedienst omvatte toen geheel Noord-Groningen (het Hoge land) van Zoutkamp tot Roodeschool en verbond dat gebied met de stad Groningen. Na de Tweede Wereldoorlog bestond de Marnedienst nog wel, maar door de oorlog was het wagenpark sterk uitgedund en in slechte staat. Met veel moeite slaagde men er in de diensten gaande te houden, onder andere door gebruik te maken van noodbussen zoals de "Bellewagen". Vanwege defecte spoortrajecten en gebrek aan materieel hadden ook de Spoorwegen te kampen met problemen, daarom werd er een beroep gedaan op de Marnedienst om het spoortraject Roodeschool-Groningen als autobuslijn te bedienen. De komst van vijf Dodge dieselbussen in 1946 was zeer welkom om een goede dienstuitvoering te waarborgen. In 1947 volgde nog twee identieke Dodges. Te samen met met een aantal nieuwe grotere autobussen kon de Marnedienst haar diensten in Noord Groningen weer uitvoeren. Het type: In 1946 leverde Louwman & Parqui te Den Haag zestig Dodge chassis aan de "N.V. Koninklijke Maatchappij "De Schelde" afdeling Vliegtuigbouw" te Dordrecht. Bij deze van oorsprong vrachtwagenchassis werd onder andere de stand van de stuurkolom aangepast, waardoor het chassis veranderde van "torpedofront" in een "semi torpedofront". Hierdoor konden bij gelijke afmetingen enkele passagiers meer op zitplaatsen worden vervoerd. Tijdens de ombouw door Louwman & Parqui werden de Chevroletmotoren vervangen door dieselmotoren van Perkins type P6. De Schelde bouwde op deze chassis een eenvoudige autobuscarrosserie, waarvan het frame bestond uit aluminium profielen, aan binnen- en buitenzijde voorzien van aluminium plaat. Dit plaatwerk werd met klinknagels aan het frame verbonden. De Dodges vonden vervolgens hun weg naar vele bedrijven in het land, voornamelijk de kleinere (particuliere) streekvervoerbedrijven. Het object De Dodge met nummer 53 maakte deel uit van een serie van in totaal zeven stuks, die in 1946/1947 aan de Marnedienst werd geleverd. Vanuit thuisbasis Zoutkamp reden deze bussen tot medio jaren vijftig hun diensten op de diverse buslijnen in Noord-Groningen. Vanwege de motortrillingen van de Perkins-diesel ontstonden diverse problemen met de aluminium carrosserie. Na enkele jaren werden vier van de Dodges dan ook voorzien van benzinemotoren uit oudere Bedford bussen; zo ook de Marnedienst 53. Nummer 53 werd in juni 1955 verkocht aan een sloper en kwam daarna terecht bij een schildersbedrijf, dat hem als servicewagen in gebruik nam. Later is de Dodge verkocht aan een particulier in Brabant die hem als tuinhuisje gebruikt heeft. In 1985 is de bus aangekocht door het Nationaal toen nog Noordelijk) Bus Museum. Het object als erfgoed Na verwerving door het NBM in 1985 is de Dodge in een depot gestald, waarmee dit enig overgebleven exemplaar van een voor het streekvervoer op het platteland belangrijk bustype bewaard is gebleven. Sinds 2013 heeft de Dodge een plek gekregen in het museum te Hoogezand en is zichtbaar voor het publiek. Hij is echter (nog) niet gerestaureerd en (nog) niet rijvaardig. Op dit moment (2015) wordt een serieuze studie gemaakt om tot restauratie van deze autobus te komen. Het object, voor zover bekend het enig overgebleven exemplaar van de zestig door De Schelde opgebouwde Dodges, representeert het weer op gang komen van het streekvervoer in landelijke en dun bevolkte gebieden. De bus is een van de weinige overgebleven symbolen van de wederopbouw van het naoorlogse streekvervoer en zeker na de toekomstige restauratie zal de bus een hoog presentatiepotentieel hebben, mede gezien de bijzondere vormgeving van de Dodge. Technische data: - Motor: 6-cylinder Perkins dieselmotor - Versnellingsbak: handgeschakeld (4 versnellingen vooruit) - Remsysteem: hydraulisch - Capaciteit: 30 zitplaatsen - Bouwwijze: Stalen chassis met aparte carrosserie, bestaande uit lichtmetalen (aluminium) framework met opgeschroefde/geklonken lichtmetalen beplating. - Vorm: Semi-torpedofrontstuurbus met rechtse besturing. Zitplaatsen op twee rijen dubbele banken. Eén gecombineerde in- en uitstapdeur naast de chauffeur, mechanisch bediend door de chauffeur. Aan beide zijden zijn op de dakrondingen fietsenrekken aangebracht die via een afneembare ladder bereikt kunnen worden. Ter plaatse hiervan zijn op het dak beschermende houten latten aangebracht. Kleuren: donkerblauw met een crème band onder de raampartij. De dakkleur is bovenop in het midden deels wit/crème. Maatschappij-logo op de zijkant.