Kom

Kom op voetring, spreidende wand. Versierd in onderglazuur met een lange tekst in kaishu (Chinees standaardschrift) en een scene met een rivierlandschap en drie geleerden op de oever. Langs de binnenzijde van de rand een band met elf motieven, namelijk gierst, een waterplant, het shou karakter, de maan (met de haas die het levenselixer stampt), twee ceremoniele vaten, vuur, een bijl, een constellatie van zeven sterren, bergen, de zon (met een vogel), en een fazant. Binnenin op de bodem een vierpas-vormig motief omgeven door acht andere vormen. Onder op de bodem het zes-karakter merk Qiyu baoding zhi zhen (een parel van kostbaar vaatwerk gemaakt van zeldzame jade). De Chinese tekst op de buitenzijde is een proza-gedicht van Su Shi (Su Dongpo, 1036–1101), en wel zijn ‘Tweede Dicht van het Rode Klif’. Hierin wordt beschreven hoe op een maanlichte novemberavond in 1082 de dichter met twee gasten voor de tweede maal het Rode Klif beklimt, gelegen aan de rivier bij zijn woonplaats. Wanneer hij alleen de top bereikt, slaakt hij een kreet van ontzag wanneer hij in de diepte het paleis van de riviergod meent te zien. Op de terugweg scheert een kraanvogel over de boot met de drie mannen. Die nacht droomt de dichter van een Daoistische priester, in wie hij de kraanvogel (een bekend onsterfelijkheidssymbool) herkent alvorens wakker te schrikken. Ook Su Shi’s ‘Eerste Dicht van het Rode Klif’ komt op porselein voor. Deze twee ‘Rode Klif’ proza-gedichten horen tot de beroemdste in de Chinese literatuur en zijn vooral op overgangsporselein vaak weergegeven. Een aantal kommen, weliswaar van slechte kwaliteit, werden uit de Hatcher jonk opgedoken (Sheaf & Kilburn). Dergelijke kommen werden zelfs op Europese stillevens afgebeeld, onder andere op werken van de Franse kunstenaar Jacques Linard, gedateerd 1627 en 1638 (Spriggs). Zie refs. Little en Krahl & Ayers voor overgangskommen met de Tweede Dicht en de vertaling daarvan in het Engels. Zie Idema voor de volledige vertaling in het Nederlands. Dit Tweede Dicht werd minder vaak gebruikt op Kangxi porselein. De motieven rond de rand vormen elf van de twaalf Keizerlijke Symbolen, waarbij slechts de draak ontbreekt (Eberhard). Ze symboliseren de macht van de Keizer over de elementen en over leven en dood. Als versiering op porselein komen deze Symbolen zeer zelden voor en een ander voorbeeld is mij onbekend. Ook de motieven binnenin op de bodem zijn heel ongewoon en doen denken aan archaïsche bronzen. In vele opzichten is dit dus een zeer uitzonderlijke kom, die mogelijk een speciale betekenis gehad heeft door de combinatie van de verschillende versieringselementen.